12

11

Zmiana nazw ulic – dokończenie?

Kategorie: Aktualności   | 11 grudnia, 2017

sierp-młot-przekr.Kolejne pismo do Wojewody naszego województwa Pana Jarosława Wieczorka (z dnia 23.11.2017 r.). Efekty naszych interwencji są różne. Miejmy nadzieję, że tym razem podobnie jak przy ułomnym Statucie MZBM w Dąbrowie Górniczej, decyzje będą pozytywne dla Polaków. Zobacz. Decyzja ma zapaść podobno do 13 grudnia. To dobry dzień na realizację tych zmian. Zobacz.

Dotyczy: zmiany nazw ulic w Dąbrowie Górniczej

pismo-2017.11.23-1Klub Radnych Prawo i Sprawiedliwość w Dąbrowie Górniczej w nawiązaniu do pisma Pana Wojewody przesłanego do Prezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza w sprawie propozycji nazw dla pięciu ulic oraz  w związku z decyzją Komisji Prawno-Organizacyjnej, że Rada Miejska nie będzie przedstawiać swoich propozycji, składa wniosek o uwzględnienie przy zmianie nazw wprowadzonych Uchwałą Zastępczą następujących nazw:

1. Jana Majewskiego – proponujemy Oddziału AK Ordona

2. Tadeusza Gruszczyńskiego – proponujemy Krzysztofa Kieślowskiego

3. Stanisława Skibińskiego – proponujemy Kardynała Stefana Wyszyńskiego

4. Józefa Skalskiego – proponujemy Stanisława Skalskiego

5. Romana Piecucha – proponujemy Witolda Uklańskiego

 Uzasadnienie

pismo-2017.11.23-2Oddział Armii Krajowej „Ordona” – Starszy sierżant Jan Henryk Milton (pseudonim ORDON) założył w Strzemieszycach oddział partyzancki, który wszedł w struktury 23 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. W lipcu 1943 roku „Ordon” otrzymał rozkaz zdobycia większej gotówki. Rozkaz wykonał 30-go lipca. Około godziny 10.00 dokonali napadu na powóz wiozący pieniądze do siedziby zarządu „Graf – Renard – Grube” w zamku sieleckim. Wkrótce po akcji w Sielcu ludzie „Ordona” wykoleili w rejonie Ząbkowic Będzińskich pociąg, a drugi ostrzelali. Była to już ostatnia tak duża akcja tej grupy. 7 września 1943 roku Niemcy przeprowadzili obławę na leśny bunkier w okolicach dzisiejszego Grońca w Sławkowie. Pod dowództwem sosnowieckiego gestapo do akcji użyto siły całej żandarmerii powiatu olkuskiego, policji z Maczek, Olkusza i Sławkowa. „Ordona” w okopach nie było. Jedynie jego żołnierze. Sam Milton przebywał w pobliskim gospodarstwie, gdzie przechowywano większość zimowych zapasów oddziału. Po usłyszeniu odgłosów walki, przedarł się do swoich ludzi. Nie jest jednoznacznie potwierdzone, czy poległ w walce, czy też dokonał samobójstwa, by nie wpaść w ręce wroga. W tym dniu śmierć poniosło 17 żołnierzy oddziału Ordona oraz mieszkańcy pobliskich dwóch zabudowań, za pomoc partyzantom. Pośmiertnie starszy sierżant Henryk Milton został awansowany do stopnia podporucznika i odznaczony Krzyżem Walecznych. Tak zwany bunkier „Ordona” i zarazem symboliczny grób znajdujący się lesie na Niwie pomiędzy Strzemieszycami, a sławkowskim Grońcem. W miejscu tym zlokalizowana była leśna kwatera i jednocześnie miejsce ostatniego boju Oddziału Partyzanckiego 23 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Z oddziału „Ordona” ocalało kilku partyzantów, którzy w czasie obławy znajdowali się poza bunkrem. Po rozbiciu oddziału, przeszli oni na teren powiatu zawierciańskiego i przyłączyli się do oddziału AK Stanisława Wencla, „Twardego”.                           

  Krzysztof Kieślowski(ur. 27 czerwca 1941 w Warszawie, zm. 13  marca 1996 tamże) – polski reżyser i scenarzysta filmowy. Jego  rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania, przy czym najczęściej Kieślowscy zamieszkiwali w Strzemieszycach. Wujkiem Krzysztofa Kieślowskiego był doktor Marceli Białostocki, znany i powszechnie szanowany lekarz, praktykujący w Strzemieszycach przez długie lata, także w czasie okupacji niemieckiej. Doktor Białostocki miał dwóch braci, którzy rozjechali się po świecie oraz dwie siostry mieszkające w Zagłębiu. Jedna z nich wyszła za mąż za pana Kieślowskiego. Mieli syna Romana – ojca Krzysztofa i Ewy. Pani Kieślowska – babka Krzysztofa – przed wojną była nauczycielką i uczyła w szkole handlowej w Sosnowcu. Wraz z mężem zamieszkiwali przy ulicy Modrzejewskiej 32 w Sosnowcu. Dzięki wspomnieniom pani Jenczowej, sąsiadki państwa Kieślowskich wiadomo, że w owym czasie doktor Białostocki mieszkał w domu przy ulicy Kościelnej – dziś Ofiar Katynia. Na piętrze w jednym z pokoi ulokował się jego siostrzeniec Roman z żoną i trzyletnim Krzysiem. To właśnie tu na świat przyszła Ewa Kieślowska, siostra Krzysztofa. W późniejszym czasie cała rodzina Kieślowskich przeprowadziła się na ul. Hetmańską. Karierę rozpoczął jako reżyser specjalizujący się w filmach dokumentalnych (Życiorys, Z punktu widzenia nocnego portiera), jednak w miarę upływu czasu zaangażował się w realizację filmów fabularnych. Sporadycznie podejmował też działalność teatralną. Jego wczesna twórczość fabularna, utożsamiana z kinem moralnego niepokoju, stanowiła paradokumentalne filmy ukazujące rzeczywistość ówczesnej Polski (Personel, Blizna, Amator, Przypadek). Potem zwrócił się ku motywom metafizycznym, tworząc filmy psychologiczne podejmujące tematy moralne i egzystencjalne (telewizyjny cykl filmowy Dekalog, Podwójne życie Weroniki, trylogia Trzy kolory).

Reżyser był wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość, między innymi Europejską Nagrodą Filmową „Felix” oraz Złotym Lwem w Wenecji.

Stefan Wyszyński  (ur. 3 sierpnia 1901 w Zuzeli, zm. 28 maja 1981 w Warszawie) –polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny lubelski w latach 1946 – 1948, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski  oraz  prymas Polski w latach 1948–1981, kardynał prezbiter od 1953. Zwany Prymasem Tysiąclecia, sługa Boży Kościoła katolickiego. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

Stanisław Skalski (ur. 27 listopada 1915 w Kodymie, zm. 12 listopada 2004 w Warszawie) – podporucznik pilot lotnictwa wojskowego II RP, major pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, podpułkownik (ang. wing commander) Królewskich Sił Powietrznych, generał brygady pilot Ludowego Wojska Polskiego, as myśliwski okresu II wojny światowej o najwyższej liczbie zestrzeleń wśród polskich pilotów. Odznaczony Krzyżem Złotym i Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Absolwent Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (XI promocja, 67 lokata[1]). Walczył we wrześniu 1939, będąc dowódcą klucza w 142. Eskadrze Myśliwskiej. Od jesieni 1940 walczył w Anglii, uczestniczył m.in. w powietrznej bitwie o Anglię. Dowodził następnie eskadrą w dywizjonie 306 i 316, dywizjonem 317, eskadrą zwaną „Cyrkiem Skalskiego” w Tunezji, brytyjskimdywizjonem 601 na Malcie i w końcu 133 Polskim Skrzydłem Myśliwskim. Oficjalnie zaliczono mu zestrzelenie 18 i 11/12 samolotów oraz 2 prawdopodobnie. W roku 1947 powrócił do Polski, gdzie został przez władze stalinowskie oskarżony o zdradę i skazany na karę śmierci, po czym wyrok zamieniono na dożywocie. Został zrehabilitowany w 1956. Jest autorem wspomnień z kampanii wrześniowej pt. Czarne krzyże nad Polską.

 Witold Uklański – Major, ps. Herold. Urodził się 13 marca 1893 w Gołonogu. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w latach 1917-1921. W 1939 roku dowódca szwadronu marszowego 4. pułku ułanów. Po zajęciu Litwy przez ZSRS we wrześniu 1939 aresztowany i więziony w łagrze w Kozielsku, później zesłany na Syberię. Po podpisaniu układu Sikorski-Majski wstąpił do Armii Andersa, gdzie został dowódcą 6. Dywizjonu Kawalerii 6. Lwowskiej Dywizji Piechoty i jej Ośrodka Zapasowego. Przeszkolony w dywersji w Wielkiej Brytanii. Zaprzysiężony 12 kwietnia 1944. Skok 26/27 grudnia 1944. W dyspozycji komendy Armii Krajowej Kraków. Po rozwiązaniu AK kontynuował działalność konspiracyjną w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. W sierpniu 1945 opuścił Polskę i 29 września dotarł do Londynu. 24 listopada powrócił do Polski jako Witold Sawicki. Aresztowany 27 listopada przez Urząd Bezpieczeństwa, oskarżony o przynależność do AK i pracę w charakterze emisariusza organizacji Wolność i Niepodległość, skazany na karę śmierci. 17 maja 1947 zamieniono mu wyrok na dożywocie. Zamordowany w więzieniu we Wronkach 3 maja 1954.

Jednocześnie ponawiamy prośbę o zmianę kolejnych nazw:

1) Kostki Napierskiego –  (ur. 1617, zm. 18 lipca 1651 w Krakowie) – oficer wojsk koronnych, przywódca powstania chłopskiego na Podhalu w 1651. Pochodził prawdopodobnie ze szlacheckiego rodu z Mazowsza. Według jednej z hipotez był naturalnym synem króla Władysława IV, według innej nazywał się Wojciech Stanisław Bzowski. Wychowywał się najprawdopodobniej u starosty malborskiego Rafała Kostki. Początkowo służył w rotach szlacheckich, a później w wojsku cudzoziemskim. W okresie wojny trzydziestoletniej służył w armii szwedzkiej w stopniu kapitana. Przed 1648 wrócił do Polski, a w maju 1648 jako agent króla Władysława IV wyjechał do Anglii, Francji, Hiszpanii i Szwecji w celu uzyskania pomocy i wsparcia dla wojny z Turcją. Po śmierci Władysława IV z upoważnienia nowego króla Jana Kazimierza w 1650 zajmował się prawdopodobnie werbowaniem chorągwi. Na początku 1651 zorganizował zaciąg wojsk na Podhalu (z udziałem Marcina Radockiego i Stanisława Łętowskiego) posługując się (najprawdopodobniej sfałszowanymi) rozkazami królewskimi wydanymi na nazwisko Napierski (przedtem był znany jako Aleksander Kostka ze Szternberku). W czerwcu 1651 na czele powstańców chłopskich zajął zamek w Czorsztynie. Tam 22 czerwca wydał uniwersały skierowane do chłopów w Polsce, wzywając ich do powstania antyszlacheckiego. W odezwie zapewniał, że król Jan Kazimierz solidaryzuje się z powstańcami oraz że gwarantuje chłopom wolność . Usiłował także zwerbować wojska na Śląsku. Przypuszczalnie spodziewał się pomocy ze strony księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego, która jednak nie nadeszła. Czorsztyn po dwudniowym oblężeniu został zdobyty przez wojska biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego a przywódcy powstania, Aleksander Kostka-Napierski oraz Stanisław Łętowski zostali pojmani[5]. Przy Kostce-Napierskim znaleziono m.in. uniwersał Chmielnickiego gwarantujący chłopom zwolnienie z pańszczyzny w zamian za przystąpienie do buntu. Powstanie stłumiono, a Aleksander Kostka-Napierski został skazany na karę śmierci przez nabicie na pal. Wyrok wykonano 18 lipca 1651 w Krakowie.

Po wielu latach Kostka stanie się bohaterem utworów Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Władysława Orkana i Jana Kasprowicza. W okresie PRL władze komunistyczne usiłowały wypromować kult postaci Napierskiego, kreując go na przywódcę wielkiego powstania chłopskiego. Jego imieniem nazwano wiele ulic, zaś rzekome przewagi „chłopskiego rewolucjonisty” opiewał film fabularny „Podhale w ogniu” (1956).

Trudno dociec intencji czerwonych propagandystów, dlaczego ich wybór padł właśnie na tę postać. Przecież w Rzeczypospolitej szlacheckiej nie brakło autentycznych buntów chłopskich o znacznie szerszym zasięgu. Tymczasem Kostka był obcym agentem; zdołał zaś zwerbować wedle różnych źródeł zaledwie od 27 do 55 ludzi, w znacznej mierze pospolitych opryszków zwabionych obietnicą łupów; jego wystąpienie skończyło się niesławnie już po 11 dniach, z których ledwie 4 spędził w boju.

 Proponowana nazwa – Jana Rodowicza

Jan Rodowicz ps. „Anoda” –  harcerz, żołnierz Szarych Szeregów i AK oraz Delegatury Sił Zbrojnych, porucznik.

W latach 1935–1939 uczył się w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego, w którym wiosną 1939 zdał tzw. małą maturę. W tym czasie kontynuował działalność harcerską w szeregach 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Bolesława Chrobrego, słynnej „Pomarańczarni”, w której poznał wielu późniejszych legendarnych członków Szarych Szeregów, m.in. Tadeusza Zawadzkiego, Aleksego Dawidowskiego i Jana Bytnara. W harcerstwie uzyskał stopień podharcmistrza.

Po klęsce wojsk polskich w kampanii wrześniowej, od października 1939 r. zaangażował się w działalność konspiracyjną zostając członkiem Szarych Szeregów. Brał udział w wielu akcjach małego sabotażu w ramach organizacji Wawer. Jednocześnie uczył się na tajnych kompletach gimnazjum Batorego. W 1941 r. uzyskał maturę. Podjął pracę w warsztacie elektrotechnicznym inż. Tadeusza Czarneckiego, a następnie w Zakładach Radiowych Philipsa. W 1941 roku, po ukończeniu kursu budowy maszyn i elektrotechniki, zaczął naukę w Państwowej Szkole Elektrotechnicznej II stopnia, którą ukończył w roku 1943. W tym czasie prowadził dalej działalność podziemną. Od lipca do grudnia 1942 r. uczestniczył w II turnusie Zastępczego Kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty ZWZ–AK „Agricola”, po którym uzyskał stopień plutonowego podchorążego. Ukończył też kursy wyszkolenia bojowego i wielkiej dywersji. W listopadzie 1942 r. został zastępcą dowódcy 2. drużyny, Feliksa Pendelskiego ps. „Felek”, w Hufcu Centrum Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Brał udział w wielu akcjach bojowych:

  • 26 marca 1943 r. akcja o kryptonimie „Meksyk II” (akcja pod Arsenałem) – odbicie z rąk Gestapo Jana Bytnara ps. „Rudy” i uwolnienie wszystkich więźniów przewożonych wraz z nim z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 na Pawiak; „Anoda” dowodził sekcją „Butelki”, a w czasie odwrotu uratował Aleksego Dawidowskiego, zaatakowanego przez cywilnego Niemca. Za udział w tej akcji otrzymał w maju 1943 r. Krzyż Walecznych.
    • w nocy z 20 na 21 maja 1943 r. akcja o kryptonimie „Celestynów” – opanowanie wagonu przewożącego 49 więźniów z obozu koncentracyjnego na Majdanku do obozu koncentracyjnego Auschwitz;
    • 27 maja 1943 r. o kryptonimie „Sól” – zajęcie magazynów fabryki chemicznej na Pradze w celu zdobycia chloranu potasu potrzebnego do produkcji materiałów wybuchowych; „Anoda” dowodził sekcją ubezpieczenia;
    • 20 sierpnia 1943 r. akcja o kryptonimie „Taśma” – „Anoda” był członkiem grupy „Atak I”, atakującej posterunek Grenzschutzu w Sieczychach.

W okresie czerwiec-lipiec 1943 r. Jan Rodowicz uczestniczył w przygotowaniach do akcji uwolnienia więźniów pod Jaktorowem. We wrześniu tego roku, po reorganizacji Grup Szturmowych i utworzeniu Batalionu „Zośka”, objął funkcję zastępcy dowódcy 3. plutonu, Konrada Okolskiego ps. „Kuba”, 1. kompanii „Felek”, którą dowodził Sławomir Bittner ps. „Maciek”. W listopadzie awansował do stopnia sierżanta podchorążego i został p.o. dowódcy plutonu „Ryszard” 2. kompanii „Rudy”. Ze swoim plutonem brał udział we wszystkich jego akcjach bojowych:

  • 10 września 1943 r. – przygotowanie akcji uwolnienia więźniów pod Milanówkiem,
  • w nocy z 23 na 24 września 1943 r. – wykolejenie i ostrzelanie wojskowego pociągu urlopowego pod Pogorzelą na linii kolejowej Warszawa – Dęblin,
  • 26 września 1943 r. – atak na posterunek żandarmerii niemieckiej, policji granatowej i „streifę” na szosie powsińskiej oraz koszary lotników (Akcja Wilanów),
  • w nocy z 5 na 6 czerwca 1944 r. – wysadzenie przepustu kolejowego pod Rogóżnem koło Przeworska na linii kolejowej Rzeszów-Przeworsk,
  • w nocy z 22 na 23 czerwca 1944 r. – ostrzelanie i obrzucenie granatami samochodów niemieckich na szosie Warszawa-Góra Kalwaria.

Jednocześnie od maja do lipca 1944 r. przebywał wraz ze swoim plutonem w lasach Puszczy Białej w rejonie Wyszkowa prowadząc intensywne szkolenie wojskowe. Pod koniec lipca powrócił do Warszawy.

Podczas powstania walczył początkowo na Woli jako zastępca dowódcy 3. plutonu „Felek” 2. kompanii „Rudy” Batalionu „Zośka”, który wchodził w skład zgrupowania Kedywu KG AK ppłk Jana Mazurkiewicza ps. „Radosław”. 2 sierpnia wraz z drużynami 2. i 4. plutonu „Felek” uczestniczył w zajęciu budynku szkoły powszechnej przy ul. Spokojnej 13 w sąsiedztwie Cmentarza Powązkowskiego. Odznaczył się szczególnie 8 sierpnia w walkach o cmentarze, podczas przeciwnatarcia plutonu „Felek”, poprowadzonego z Cmentarza Ewangelickiego w kierunku ul. Młynarskiej i Sołtyka. Pluton w walce wręcz wyparł Niemców z cmentarza, zajmując część ul. Sołtyka i Młynarskiej oraz zdobywając przy tym znaczne ilości broni i zadając duże straty nieprzyjacielowi. 9 sierpnia został ciężko ranny w lewe płuco podczas natarcia na gmach szkoły przy ul. Spokojnej 13. Przewieziono go do Szpitala Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej 12 na Starym Mieście, a następnie do szpitala batalionowego przy ul. Miodowej 23 – Długiej 21. 11 sierpnia za odznaczenie się w walkach na terenie działań Grupy „Północ” otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari V klasy. W tym czasie awansował też do stopnia porucznika. 31 sierpnia podczas ewakuacji Starówki przeszedł kanałami z grupą rannych żołnierzy Batalionu „Zośka” do Śródmieścia-Północ. Do 8 września leczył się w szpitalu przy ul. Hożej 36, skąd dołączył do swojego oddziału walczącego na Górnym Czerniakowie. 15 września na ostatniej reducie obrony oddziałów „Brody 53” został ponownie ranny w lewe ramię i łopatkę z potrzaskaniem kości. Następnego dnia, w drodze do szpitala, znowu został trafiony odłamkami w lewą rękę. W nocy z 17 na 18 września ewakuowali go nieprzytomnego pontonem przez Wisłę na Pragę żołnierze 3. Pułku Piechoty z 1 Armii WP gen. Zygmunta Berlinga.

Po długim leczeniu w szpitalu w Otwocku, przyjechał na początku 1945 r. do rodziny w Milanówku. Tam nawiązał kontakt z dawnymi kolegami z Batalionu „Zośka”, którzy przeżyli powstanie warszawskie, m.in. z Henrykiem Kozłowskim ps. „Kmita”, byłego p.o. dowódcy 1. kompanii „Maciek”. Dzięki niemu został dowódcą oddziału dyspozycyjnego szefa Obszaru Centralnego Delegatury Sił Zbrojnych płk J. Mazurkiewicza. Prowadził akcje propagandowe skierowane przeciwko rządom komunistycznym, rozpoznawał urzędy bezpieczeństwa publicznego, więzienia, ochraniał odprawy dowództwa DSZ.

W sierpniu 1945 r. po rozwiązaniu DSZ i swojego oddziału ukrył część broni. Przeniósł się do Warszawy, gdzie jego rodzina otrzymała mieszkanie. Zajął się z byłymi żołnierzami Batalionu „Zośka”, ekshumacjami i pogrzebami na Cmentarzu Powązkowskim poległych towarzyszy broni, tworzył też kwatery powstańcze. 19 września wskutek apelu płk. J. Mazurkiewicza ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną b. AK Okręgu Centralnego. Krótko pracował w kancelarii Komisji Likwidacyjnej. Wykorzystał ten czas do sporządzenia przy pomocy kolegów z Batalionu „Zośka” list ewidencji poległych i zaginionych żołnierzy Batalionu. Był też inicjatorem utworzenia „Archiwum Baonu Zośka”. Zachęcał i nakłaniał kolegów do poszukania i zabezpieczenia materiałów historycznych dotyczących oddziału oraz pisania wspomnień. Na jesieni 1945 r. podjął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, po czym w 1947 r. przeniósł się na 2. rok Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

24 grudnia 1948 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy MBP, których zwierzchnikiem był ppłk Wiktor Herer, naczelnik Wydziału IV w Departamencie V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Podczas brutalnego śledztwa w siedzibie MBP przy ul. Koszykowej zmarł 7 stycznia 1949 r. Według prokuratury i UB przyczyną jego śmierci był skok samobójczy z okna IV piętra budynku. Być może został jednak z niego wyrzucony lub został zamordowany w innych okolicznościach. 12 stycznia 1949 r. jego ciało zostało w tajemnicy przewiezione do zakładu pogrzebowego, a następnie anonimowo pogrzebane na Cmentarzu Powązkowskim. Rodzinę o jego śmierci powiadomiono dopiero 1 marca. 16 marca powiadomiona przez grabarza o miejscu pochówku rodzina przeprowadziła ekshumację i trumnę umieszczono w rodzinnym grobie na Starych Powązkach.

Grób symboliczny znajduje się także w Kwaterze „na Łączce” Cmentarza Wojskowego w Warszawie.

2) Antoniego Kozubka – komunistyczny działacz związkowy

     Proponowana nazwa – Tadeusza Makarczyńskiego

Tadeusz Makarczyński – (ur. 12września 1918 w Strzemieszycach Wielkich, zm. 29 lipca 1987 w Warszawie) – polski scenarzysta i reżyser filmów dokumentalnych.

Po wojnie związał się z Warsztatem Filmowym Młodych w Krakowie, obejmując kierownictwo pracowni realizatorskiej. Wykładowca w PWSFTViT w Łodzi oraz szkoły filmowej w Zurychu. Zrealizował film fabularny „Warszawska Syrena” (1956). W latach 1963–1968 kierował sekcją filmową Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Genewie, współpracował przy realizacji filmów dla ONZ             

3) Włodzimierza Majakowskiego Urodził się w Baghdati (obecnie część Gruzji). Po śmierci ojca, w 1906 roku, wraz z matką i rodzeństwem przeniósł się do Moskwy. Już od wczesnej młodości sympatyzował z ruchem bolszewickim, za co kilkakrotnie był aresztowany, a w 1908 roku więziony.

W latach 1911-1914 studiował w Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury w Moskwie.

Odkrywcą jego „talentu” był Dawid Burluk, który wprowadził go również w kręgi futurystów. Wraz z nim oraz Wielimirem, Chlebnikowem i Aleksiejem Kruczonychem wydał manifest rosyjskiego futuryzmu  Policzek smakowi powszechnemu.

W pierwszych latach po rewolucji malował plakaty propagandowe. Współtworzył pismo Lef (ЛЕФ), reaktywowane po jego zamknięciu pod nazwą Nowy lef (Новый ЛЕФ). Działalność obu została przerwana z powodu konfliktu ze środowiskiem literatów w sposób dogmatyczny traktujących rewolucję. Wstąpienie Majakowskiego do Rosyjskiego Stowarzyszenia Pisarzy Proletariackich (Российская Aссоциация Пролетарских Писателей) nie tylko nie uchroniło tych pism, ale przyczyniło się jeszcze do odsunięcia się od niego niektórych przyjaciół.

Zginął w nie do końca jasnych okolicznościach. Oficjalną przyczyną zgonu ogłoszono samobójstwo. Został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Po swojej śmierci, jako piewca Lenina, Stalina i rewolucji, stał się wygodnym materiałem propagandowym. Szczególnie często poezja Majakowskiego przywoływana była w epoce stalinizmu.

Brał też udział  w kampanii przeciw Polsce. W decydujących dniach lata 1920 roku, czyli wojny polsko-sowieckiej, oprócz zmagań na polu walki, toczyła się także batalia propagandowa. Tuchaczewski w rozkazie wydanym 2 lipca 1920 roku, w przeddzień ataku, wojskom Frontu Zachodniego, tak określił cel bolszewickiej ofensywy: „Musimy pomścić zbezczeszczony Kijów! Na Zachodzie ważą się losy wszechświatowej rewolucji! Droga do światowego pożaru wiedzie poprzez trupa Polski”.

Władze Rosji bolszewickiej przywiązywały wielkie znaczenie w rozwijaniu propagandy komunistycznej wśród żołnierzy polskich. W bolszewickiej kampanii propagandowej przeciwko Polsce wzięli udział znani artyści, wśród których znalazł się m.in. Włodzimierz Majakowski, także autor kilkudziesięciu antypolskich plakatów propagandowych.

IPN prowadził badania, czy uznać Włodzimierza Majakowskiego jako podlegającego zmianom.

Proponowana nazwa –  Henryka Glassa

Henryk Glass (1896-1984), ps. „Chudy Wilk”, „Mieczysław Wolski”, „Martel” – działacz harcerski związany z nurtem katolicko-narodowym, organizator w 1925 r. Porozumienia Antykomunistycznego, oficer ZWZ-AK, organizator i kierownik wywiadu antykomunistycznego KG AK, członek Społecznego Komitetu Antykomunistycznego, historyk i publicysta.

Urodził się w Dąbrowie Górniczej w rodzinie dyrektora fabryki. Uczył się w Kijowie w gimnazjum św. Katarzyny, działał w kółkach samokształceniowych młodzieży polskiej, w 1915 r. wstąpił do tajnego Harcerstwa Polskiego. Studiował w Kijowskim Instytucie Handlowym, skąd został ewakuowany wraz z uczelnią do Saratowa, gdzie wśród uchodźców utworzył z polskiej młodzieży dwie drużyny harcerskie. Współpracował z Polską Organizacją Wojskową (POW). Objął komendę II Kijowskiej Drużyny Harcerskiej; w grudniu 1916 r. został przybocznym naczelnika Harcerstwa Polskiego, w 1917 r. szefem Sztabu Skautowego.

W listopadzie 1918 r. był delegatem na zjazd harcerstwa w Lublinie, na którym zapadła decyzja o zawiązaniu Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP). Ukończył przerwane studia. Nawiązał współpracę ze strukturami POW i polskim wywiadem wojskowym; tworzył własną harcerską siatkę informatorów, którzy śledzili poczynania władz bolszewickich. W styczniu 1919 r. został mianowany p.o. naczelnikiem tajnego Harcerstwa Polskiego na Rusi i w Rosji. „Prace zakonspirowaliśmy, starannie ukrywając wszelkie jej ślady, a przede wszystkim niszcząc spisy członków organizacji. Kontakt z prowicjonalnemi hufcami i drużynami utrzymywano tylko przez kurierów ustnie powtarzających zlecenia Harcerstwa Polskiego, lub też przewożąc raporty do Naczelnictwa” (H. Glass, Na szlaku „Chudego Wilka”, Poznań 1933, s. 193-194). Mimo panującego terroru rewolucyjnego staraniem Glassa harcerskie pismo „Harce” trafiło do drukarni pisma „Komunista Polski”, której załoga, nie znając polskiego, nie zdawała sobie sprawy z tego, co drukuje; nakład został następnie rozkolportowany na Ukrainie i w Rosji w ośrodkach, gdzie działało polskie harcerstwo. Skazany zaocznie przez Sowietów na śmierć, przedostał się w przebraniu bolszewickiego żołnierza na polską stronę frontu. Pracował w Biurze Wywiadowczym II Oddziału Sztabu Głównego WP, kierował Wydziałem Wschodnim w Kwaterze Głównej ZHP koordynującym prace wywiadowcze w siedemnastu ośrodkach harcerskich na Ukrainie. Udał się do Kijowa – w chaosie odwrotu białej armii i walk z bandami zrewoltowanego chłopstwa brał udział w akcji ratowania setek Polaków, głównie rodzin ziemiańskich i inteligencji kresowej, i ich ewakuacji do Polski. W czasie wojny polsko-sowieckiej 1920 r. dowodził harcerską grupą dywersyjną działającą na tyłach Armii Czerwonej.

Po demobilizacji kontynuował naukę w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. W 1925 r. wziął ślub z Feliksą (Elą) Grabską, córką polityka Narodowej Demokracji Stanisława Grabskiego, harcerką z drużyny Olgi Małkowskiej we Lwowie, sanitariuszką w czasie obrony Lwowa w 1918 r. i wojnie 1920 roku.

W latach 1921-1924 był naczelnikiem Głównej Kwatery Męskiej ZHP; w 1927 r. otrzymał najwyższy stopień harcerski – harcmistrz Rzeczypospolitej. Należał do grupy instruktorów o poglądach katolicko-narodowych; był autorem wielu książek poświęconych metodyce pracy harcerskiej i tradycjom ruchu – „Książeczka Harcerza” (Warszawa 1921), „Gawędy z drużynowym” (Warszawa 1923), „Harcerstwo jako czynnik odrodzenia narodowego” (Warszawa 1924), „Harcerstwo a polityka” (Poznań 1929). Przeżycia w Rosji bolszewickiej spowodowały, że w swej działalności harcerskiej skupił się na przeciwdziałaniu propagandzie szerzonej wśród młodzieży przez organizacje komunistyczne. W 1921 r. w Głównej Kwaterze Harcerzy założył Wydział Wschodni, opiekujący się harcerzami powracającymi z Rosji. W 1925 r. był jednym z organizatorów Porozumienia Antykomunistycznego, do roku 1939 wiceprzewodniczącym organizacji, autorem statutu i redaktorem wszystkich jej wydawnictw. Porozumienie było inicjatywą niezależną, bezpartyjną, miało charakter zamkniętego środowiska z bardzo staranną selekcją nowych kandydatów; celem statutowym było skupienie organizacji społecznych, sportowych, zawodowych i gospodarczych i skoordynowanie ich działalności w celu przeciwdziałania szerzonej w Polsce propagandzie rewolucji społecznej. Organem Porozumienia był redagowany przez Glassa miesięcznik „Walka z Bolszewizmem”, który wychodził w latach 1927-1931 w nakładzie 3 tys. egzemplarzy. Pismo wznowiono w 1937 r. pod tytułem „Prawda o Komunizmie – Biuletyn Informacyjny”. Działalność propagandową prowadzono w ramach wydawnictwa „Dobra Prasa”, które wydawało w dużych nakładach popularne broszury, plakaty, ulotki. Autorem wielu broszur antybolszewickich był także Glass: „Zamach bolszewizmu na młodzież. Dokumenty”, „Obrona Polski przed bolszewizmem”, „Ofensywa gospodarcza sowietów”, „Uwagi o rewolucji komunistycznej”. Władze sowieckie podjęły nieudaną próbę zgładzenia go, w 1929 r. otrzymał paczkę z ładunkiem wybuchowym, który miał eksplodować podczas otwierania.

We wrześniu 1939 r. dostał się do niewoli; zbiegł w czasie transportu do obozu jenieckiego. Po powrocie do Warszawy uczestniczył w powołaniu podziemnej organizacji Harcerstwo Polskie („Hufce Polskie”), wszedł w skład Rady Naczelnej. Wstąpił do Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Został skierowany do Oddziału II KG ZWZ-AK z zadaniem utworzenia „Grupy A” (wywiadu antykomunistycznego, oznaczonego później jako Wywiad W – „Wytwórnia”) i objęcia jego dowództwa. Działalność Glassa sprowadzała się do prowadzenia wywiadu politycznego i wojskowego. Blisko współpracował z podziemiem narodowym, zwłaszcza Narodowymi Siłami Zbrojnymi (NSZ); wspólnie z NSZ wydawał od marca 1943 r. miesięczny biuletyn poświęcony zwalczaniu podziemia komunistycznego „Agencja A”, w którym ujawniano m.in. adresy ważniejszych komunistów. Podziemie komunistyczne przygotowało zamach na Glassa, który udaremniła jego ochrona. Wszedł w skład Społecznego Komitetu Antykomunistycznego utworzonego we wrześniu 1943 r. z inicjatywy Delegata Rządu na Kraj. Działalność Komitetu ograniczała się do wydawania oświadczeń i odezw przeciwko działalności agentury komunistycznej w postaci Polskiej Partii Robotniczej i Krajowej Rady Narodowej. Mimo wysiłków Glassa członkowie SKA nie zgadzali się na likwidowanie przywódców podziemia komunistycznego przez grupy egzekucyjne AK.

Brał udział w powstaniu warszawskim, walcząc na Starym Mieście. Otrzymał awans do stopnia kapitana, został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V kl. i Złotym Krzyżem Zasługi. Po kapitulacji Warszawy zbiegł z obozu w Ursusie i odtworzył w Krakowie Grupę „W”. Po wejściu wojsk sowieckich współpracował z organizacją NIE. Po aresztowaniu szesnastu przywódców Polski Podziemnej zerwał kontakt z organizacjami poakowskimi, utrzymując stałą łączność z Dowództwem Naczelnego Wodza w Londynie. Był poszukiwany przez NKWD i UB. Uniknął aresztowania, wyjeżdżając latem 1945 r. na Zachód. Zamieszkał w Wielkiej Brytanii pod przybranym nazwiskiem Stanisław Jankowski.  W 1952 r. został zweryfikowany i zdemobilizowany w stopniu majora. W latach 1946-1948 prowadził badania nad komunizmem dla Sociological Center, opublikował wiele artykułów w językach polskim i angielskim. Pracował w Harcerskiej Komisji Historycznej, która opracowała „Historię Harcerstwa”. W 1973 r. wydał podręcznik harcerski „Życie radosne”, a w 1979 „W pracy i w walce – 16 życiorysów wybitnych Polaków XX wieku”. Był członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Uzyskał stopień magistra nauk politycznych na Polskim Uniwersytecie Na Obczyźnie, a w 1980 r. doktorat nauk politycznych za pracę „Historia Porozumienia Antykomunistycznego w Polsce”, wydaną w 1980 r. pt. „Metody ekspansji komunizmu”. Zmarł w 1984 r., został pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.

4) Wyzwolenia – W lipcu 1944 roku rozwiały się ostatnie złudzenia: Kresy Wschodnie znalazły się pod ponowną okupacją sowiecką, na terenach zabużańskich zainstalowano marionetkowe władze w postaci PKWN. Losu Wileńszczyzny, Nowogródczyzny, Polesia, Wołynia i Małopolski Wschodniej uniknęła jedynie Białostocczyzna. W 1944 r. kresem nadziei na odwrócenie losu Polski stała się klęska Powstania Warszawskiego, a nieuniknione nastąpiło wraz z ofensywą wojsk sowieckich w styczniu 1945. W ciągu kilku tygodni Stalin kontrolował całe terytorium Polski: okupowane Kresy, tereny Polski centralnej przekazane pod administrację zależnego od Moskwy Rządu Tymczasowego i te ziemie niemieckie, które potencjalnie mogły znaleźć się w efekcie wojny w składzie państwa polskiego. 19 stycznia 1945 r  w rozkazie rozwiązującym Armię Krajową jej ostatni dowódca gen. Leopold Okulicki (pseudonim „Niedźwiadek”) diagnozował sytuację: „Postępująca szybko ofensywa sowiecka doprowadzić może do zajęcia w krótkim czasie całej Polski przez Armię Czerwoną. Nie jest to jednak zwycięstwo słusznej sprawy, o którą walczymy od roku 1939. W istocie bowiem – mimo stwarzanych pozorów wolności – oznacza to zamianę jednej okupacji na drugą, przeprowadzaną pod przykrywką Tymczasowego Rządu Lubelskiego, bezwolnego narzędzia w rękach rosyjskich”. Jednocześnie „Niedźwiadek” uznawał, że w nowych warunkach walka prowadzona musi być w nowy sposób. Wynikało to z przeświadczenia o odmienności nowej okupacji od poprzedniej. Wątpliwości co do charakteru „nowej rzeczywistości” nie miały również władze Rzeczypospolitej: rząd i prezydent. Emigracja niepodległościowa w większości aż do końca lat 80. traktowała PRL jako formę sowieckiej okupacji Polski.

Przekonanie, że Polska znalazła się pod nową okupacją, dzieliła z elitami w pierwszym powojennym okresie znaczna część polskiego społeczeństwa. Znalazło to odzwierciedlenie zarówno w licznie odnotowanych wypowiedziach potocznych czy w listach przechwyconych przez cenzurę, jak też w powszechnych postawach. Świadczy o tym chociażby początkowy bojkot reformy rolnej czy masowe uchylanie się od poboru do wojska. Z 2. Armii Wojska Polskiego, formowanej na terenie „Polski Lubelskiej”, do końca wojny zdezerterowało ok. 30 proc. żołnierzy. Nie wynikało to z braku chęci do walki z Niemcami, lecz z niechęci do służby w wojsku, którego zależność polityczna od Sowietów była widoczna gołym okiem.

Władze komunistyczne usiłowały zmienić ten wizerunek, przede wszystkim odwołując się do narodowych symboli. Było to jednak bezskuteczne, zważywszy, że orła w godle pozbawiono korony, a ponad połowę oficerów „odrodzonego” Wojska Polskiego stanowili oddelegowani z Armii Czerwonej obywatele sowieccy. Wszelkie zapewnienia o „wiecznej przyjaźni” ze Związkiem Sowieckim rozbijały się o społeczną pamięć pierwszej okupacji, Zbrodni Katyńskiej i świeżą ranę zaboru blisko połowy polskiego terytorium.

Sytuacja zaczęła się stopniowo zmieniać po konferencji w Jałcie (luty 1945 r.). Często o tym zapominamy, ale centralne władze Polski Podziemnej – nie akceptując samej zasady podejmowania decyzji o losach Polski bez udziału Polaków – wyraziły gotowość do udziału w rozmowach na temat utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Ta decyzja zaprowadziła 16 przywódców na ławy sądowe w Moskwie. Również społeczeństwo przyjęło z nadzieją decyzje jałtańskie, a zwłaszcza powołanie TRJN z udziałem Stanisława Mikołajczyka.

Proponowana nazwa – Romualda Wanackiego

Romuald Wanacki, ps. Zator (ur. 30 stycznia 1908 r. w Ząbkowicach – zm. 11 sierpnia 1944 r. w Warszawie) – żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego.
Syn Józefa i Marii Wanackich. Podczas okupacji służył w 101. kompanii saperów I Batalionu saperów w Referacie saperów „XII-s” Warszawskiego Okręgu AK w stopniu starszego sierżanta. W czasie powstania walczył na Starym Mieście w zgrupowaniu „Sienkiewicz” w Grupie „Północ” AK, następnie w 101. kompanii saperów w batalionie „Gozdawa” na odcinku „Kuba”-„Sosna”. Poległ 11 sierpnia 1944 r. w walce przy ul. Daniłowiczowskiej. Po wojnie został pochowany w rodzinnych Ząbkowicach na cmentarzu przy ulicy Górzystej.

5) Tadeusza Stanisława Urbańskiego  (1935-1996) 1 sierpnia 1952, jako absolwent Technikum Elektrycznego w Toruniu, rozpoczął pracę – na podstawie „nakazu pracy” – w Fabryce Urządzeń Mechanicznych „Chocianów” w Chocianowie na stanowisku zaopatrzeniowca. Po ukończeniu studiów na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym Politechniki Poznańskiej w 1968 uzyskał tytuł zawodowy inżyniera mechanika i awansował na zastępcę dyrektora ds. ekonomicznych, będąc uprzednio dyspozytorem produkcji i szefem produkcji. W okresie od 13 lipca 1973 do 1992 był dyrektorem naczelnym tej samej fabryki, która kolejno zmieniała nazwę: Kombinat Obrabiarek do Części Tocznych „PONAR – WAFUM” – Fabryka Urządzeń Mechanicznych w Chocianowie, Fabryka Automatów Tokarskich „PONAR – WROCŁAW” Zakład Nr 2 w Chocianowie, Fabryka Urządzeń Mechanicznych „PONAR – CHOCIANÓW” w Chocianowie.

W 1954 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a w latach 1957–1962 należał do Związku Młodzieży Socjalistycznej. Od 1968 do 1978 był członkiem egzekutywy Komitetu Miejskiego lub Komitetu Miejsko-Gminnego PZPR w Chocianowie (do 1974 także prezydium MGK Frontu Jedności Narodu, początkowo jako przewodniczący). Pełnił mandat radnego Powiatowej Rady Narodowej w Lubinie oraz radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Legnicy. W latach 1981–1985 pełnił mandat posła na Sejm PRL VIII kadencji w okręgu Legnica. Zasiadał w Komisji Do Spraw Samorządu Pracowniczego Przedsiębiorstw, Komisji Przemysłu Ciężkiego, Maszynowego i Hutnictwa, Komisji Przemysłu oraz w Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Medalem 30-lecia Polski Ludowej.

 Proponowana nazwa – Józefa Pomian-Pomianowskiego

Józef Pomian-Pomianowski – architekt, autor projektów wielu kościołów na Zagłębiu Dąbrowskim, m.in. : Bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej , Bazylika NSPJ w Strzemieszycach.

the-soviet-storyJednocześnie ponownie zaznaczamy, że jesteśmy zaskoczeni zatwierdzeniem  nazwy Wirgiliusza Grynia, który występował w Zespole Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. I występujemy o ponowne rozpatrzenie tego patrona.

Wirgiliusz Gryń – (ur. 9 czerwca 1928 na Mydlicach (dzielnica Dąbrowy Górniczej), zm. 3 września 1986 w Warszawie) – polski aktor filmowy i teatralny. W latach 1947-49 statystował na scenach Sosnowca i Katowic. w latach 1950-51 był członkiem Zespołu Pieśni i Tańca KBW w Warszawie, w latach 1952-55 występował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze, 1955-57 w Teatrze im. Bogusławskiego w Kaliszu, 1957-59 w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie i Słupsku, w latach 1959-62 w Teatrze im. Fredry w Gnieźnie, 1962-64 w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, 1964-73 w Teatrze Polskim w Poznaniu, w latach 1973-75 tamże w Teatrze Nowym. Od 1975 do śmierci był aktorem Teatru im. Jaracza w Łodzi. Odznaczony przez MON w stanie wojennym. Grał często role „dobrych komunistów”.

KBW – specjalna formacja wojskowa, podporządkowana z uwagi na cele działań ministrowi bezpieczeństwa publicznego (1945-1954) a następnie ministrowi spraw wewnętrznych, powołana uchwałą Krajowej Rady Narodowej z dnia 25 maja 1945 roku dla walki z podziemiem niepodległościowym i niemieckimi (Werwolf) oraz do utrwalania granicy zwanej Linią Curzona zgodnie z paktem rozbiorowym Polski – Ribbentrop-Mołotow z 1939 roku.

 Proponowana nazwa w przypadku zmiany  – Błogosłowionego Jerzego Popiełuszko

Jerzy Aleksander Popiełuszko, (ur. 14 września1947 roku w Okopach, zm. 19 października 1984 roku we Włocławku) – polski prezbiter rzymskokatolicki, kapelan warszawskiej „Solidarności”, obrońca praw człowieka w PRL, zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, błogosławiony Kościoła katolickiego.

pismo-2017.11.23-13Grzegorz Jaszczura

Zbigniew Piątek

Jerzy Reszke

Mateusz Stępień

Piotr Ślusarczyk

Komentarze

Zostaw komentarz




Ta strona wykorzystuje pliki cookie przechowywane na twoim komputerze. Jeżeli nie zgadzasz się na to opuść stronę lub wyłącz obsługę plików cookie w przeglądarce. Więcej informacji o plikach cookie znajdziesz na tej stronie